قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس چیست؟
موکورمایکوزیس یا قارچ سیاه یک عفونت قارچی نادر اما خطرناک است. در این مقاله با علائم، دلایل، راه‌های پیشگیری و درمان آن آشنا شوید.
موکورمایکوزیس (گاهی اوقات زیگومایکوز یا قارچ سیاه نیز نامیده می‌شود) یک عفونت قارچی جدی اما نادر است که توسط گروهی از کپک‌ها به نام موکورمایسیت ایجاد می‌شود.
موکورمایسیتها، در سراسر محیط زیست، به ویژه در خاک، چوب و برگ‌های در حال پوسیدگی و کودهای حیوانی وجود دارند. آنها در خاک بیشتر از هوا و در تابستان و پاییز نسبت به زمستان یا بهار بیشتر در محیط وجود دارند ولی برای اکثر مردم مضر نیستند. با این حال، تنفس اسپورهای موکورمایسیت برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌تواند باعث عفونت در ریه‌ها یا سینوس‌ها شود که ممکن است به سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش یابد.
علائم موکورمایکوزیس
علائم موکورمایکوزیس بستگی به این دارد که کدام قسمت بدن درگیر این قارچ شده باشد.
موکورمایکوزیس بینی- مغزی: تب، تورم یک‌طرفه صورت، سردرد، احتقان بینی یا سینوس، ضایعات سیاه روی پل بینی یا روی سقف دهان که به سرعت شدیدتر می‌شوند
موکورمایکوزیس ریوی: تب، سرفه، درد قفسه سینه، تنگی نفس
موکورمایکوزیس پوستی: ضایعه‌های تاول مانند یا زخم همراه با درد، گرما، قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم؛ ناحیه آلوده ممکن است سیاه شود.
موکورمایکوزیس گوارشی: درد شکم، تهوع و استفراغ، خونریزی دستگاه گوارش
در صورت داشتن علائمی که فکر می‌کنید مربوط به موکورمایکوزیس است، با پزشک خود تماس بگیرید.
چه کسانی مبتلا به موکورمایکوزیس می‌شوند؟
موکورمایکوزیس نادر است، اما در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای یا مصرف کننده داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی، شایع‌تر است. گروه‌های در معرض خطر: دیابت کنترل نشده (به ویژه در حضور کتواسیدوز دیابتی)، سرطان، پیوند عضو، پیوند سلول‌های بنیادی، نوتروپنی ( تعداد کم گلبول‌های سفید خون)، استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها، آسیب پوستی بر اثر جراحی، سوختگی یا زخم، نارس بودن و وزن کم هنگام تولد (در موکورمیکوزیس گوارشی نوزادان)
چگونه فردی به موکورمایکوزیس مبتلا می‌شود؟
افراد از طریق تماس با اسپورهای قارچی در محیط دچار موکورمایکوزیس می‌شوند. به عنوان مثال، عفونت ریه یا سینوس می‌تواند پس از استنشاق اسپورها از هوا رخ دهد. عفونت پوستی نیز می‌تواند پس از ورود قارچ به پوست از طریق خراش، سوختگی یا سایر آسیب‌های پوستی ایجاد شود.
آیا موکورمایکوزیس مسری است؟
خیر. این بیماری نمی‌تواند از انسان به انسان و یا از حیوان به انسان منتقل شود.
چگونه می‌توان خطر ابتلا به موکورمایکوزیس را کاهش داد؟
همانطور که گفته شد، موکورمایسیتها در محیط وجود دارند و برای اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما افرادی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای هستند و یا سیستم ایمنی آنها تضعیف شده است می‌توانند برای پیگیری از ابتلا به موکورمایکوزیس از راه‌های زیر استفاده نمایند:
- سعی کنید از مناطقی با گرد و غبار زیاد مانند محل ساخت و ساز و حفاری اجتناب کنید. اگر نمی‌توانید از این مناطق دوری کنید تا زمانی که آنجا هستید با مشورت پزشک از ماسک تنفسیN95 استفاده کنید.
- از تماس مستقیم با ساختمان‌های آسیب دیده بر اثر سیل و طوفان و سایر بلایای طبیعی خودداری کنید.
- از فعالیت‌هایی که شامل تماس نزدیک با خاک یا گرد و غبار است، مانند کار در حیاط یا باغبانی، خودداری کنید. اگر این امکان‌پذیر نیست، هنگام انجام فعالیت‌های خارج از منزل مانند باغبانی، کار در حیاط یا بازدید از مناطق جنگلی کفش، شلوار بلند و پیراهن آستین‌بلند بپوشید. هنگام دست زدن به موادی مانند خاک، خزه یا کود، دستکش بپوشید. برای کاهش احتمال ایجاد عفونت پوستی، صدمات پوستی را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید، به ویژه اگر در معرض خاک یا گرد و غبار قرار گرفته باشند.
موکورمایکوزیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بسیاری از این علائم مانند تب و سردرد در بیماری‌هایی مانند کرونا نیز وجود دارند بنابراین کادر درمان سابقه پزشکی، علائم، معاینات فیزیکی و آزمایش‌های آزمایشگاهی شما را برای تشخیص موکورمایکوزیس در نظر می‌گیرند. علاوه بر این ممکن است نمونه‌برداری بافت آسیب دیده و بررسی آن زیر میکروسکوپ یا درکشت قارچی و بسته به محل مشکوک به عفونت، سی‌تی‌اسکن ریه‌ها، سینوس‌ها یا سایر قسمت‌های بدن نیاز باشد.
موکورمایکوزیس چگونه درمان می‌شود؟
موکورمایکوزیس یک عفونت جدی است و باید با تجویز داروهای ضد قارچ درمان شود. این داروها از طریق ورید یا دهان تجویز می‌شوند. اغلب در موکورمایکوزیس نیاز به جراحی برای برداشتن بافت آسیب دیده وجود دارد. بنابراین به طور جدی از خود-درمانی پرهیز کرده و حتما در صورت شک به این بیماری با پزشک خود مشورت نمایید.
